Tijdens de bespreking van de begroting van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) op dinsdag 22 oktober in de Tweede Kamer, zette Kamerlid Sandra Beckerman (SP) zich krachtig in voor de wooncoöperaties in Nederland. “Hoe schraal is het contrast met wat we vorige week in de Volkskrant lazen over Wenen?”, start haar betoog. “‘Wenen is voor iedere inkomensgroep het woonwalhalla van Europa’ was de kop. Sociale huurwoningen, die ‘maatschappelijke woonruimte’ worden genoemd, zijn er voor lage en middeninkomens. Alle inkomens wonen dwars door elkaar. Achterstandswijken zijn er niet. Licht, ruimte, groen en sociale voorzieningen zijn de kern.”

Eindeloze wachttijden, torenhoge woonlasten
“Dan het contrast met Nederland,” vervolgt Beckerman. “Eindeloze wachttijden voor huur- en koopwoningen, torenhoge woonlasten en wijken onder druk. Wat is de oorzaak van de verschillen? Politieke keuzes. In Wenen schrijft de stad zelf trots op haar website: wij hebben nooit overwogen de woningvoorraad te verkopen, zelfs niet toen de tijdsgeest werd gedomineerd door neoliberalisme en privatisering. Nederland had die mooie volkshuisvestelijke traditie die Wenen heeft óók. Het is woestmakend hoe door vele opeenvolgende kabinetten willens en wetens onze volkshuisvesting in de uitverkoop is gedaan.”

“Hoe wel?” vraagt Beckerman en ze geeft zelf het antwoord: “We zouden onze volkshuisvesting weer op moeten bouwen door te zorgen voor nieuwe betaalbare maatschappelijke woningen voor lage en middeninkomens en door te investeren in het verbeteren van bestaande woningen en wijken.”

Als de overheid faalt, doen we het zelf
“Op heel veel plekken in Nederland zeggen mensen: als de overheid faalt, als de markt faalt, dan doen we het zelf. Op heel veel plekken willen mensen wooncoöperaties.” Beckerman verwijst naar inspirerende voorbeelden, zoals de bewoners van de Roggeveenstraat in Den Haag die, na een strijd tegen de sloop van hun sociale huurwoningen, samen een wooncoöperatie vormden en hun buurt nieuw leven inbliezen. Ook andere initiatieven, zoals in het Brabantse Esbeek en in Wijk aan Zee, noemt ze als voorbeeld van succesvolle gemeenschapsprojecten waar inwoners zelf woningen en voorzieningen beheren en ontwikkelen.

In haar betoog vraagt Beckerman aandacht voor de voortgang van het eerder aangenomen voorstel van SP, D66 en ChristenUnie om 30 miljoen euro vrij te maken voor wooncoöperaties. Ze benadrukt daarnaast het belang van haar initiatiefwet, die coöperaties makkelijker toegang moet geven tot financiering, verzekeringen en grondposities.

Woonwalhalla voor iedereen
Beckerman besluit haar pleidooi met “Nederland moet weer een woonwalhalla worden voor iedereen. Wat Wenen kan, kunnen wij ook.” En zo benadrukt zij dat Nederland een land kan zijn waar betaalbaar en gemeenschappelijk wonen voor iedereen binnen handbereik ligt. De bal ligt nu bij het kabinet voor een reactie en verdere actie.

Nieuwe motie van Beckerman
Beckerman pakt door. Donderdag 24 oktober dient zij een motie in, die breed ondertekend wordt. Ze verzoekt “de regering in gesprek te gaan met Cooplink over de nog bestaande belemmeringen, bijvoorbeeld op het gebeid van de huurtoeslag, de kostendelersnorm en problemen met vaststellen van (nationale en lokale) belastingen, en de Kamer voorjaar 2025 plannen te presenteren om deze belemmeringen aan te pakken.”